Από τον Αύγουστο του 2017 ,όταν και ψηφίστηκε ο ν.4469/2017 για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών των επιχειρήσεων  πέρασε σημαντικό διάστημα χωρίς η εφαρμογή του να αποδώσει τα αποτελέσματα που αναμένονταν. Παρά το γεγονός ότι η βασική δομή του συγκεκριμένου νομοθετήματος κινείται στην απολύτως σωστή κατεύθυνση ,καθώς στοχεύει σε μια συνολική ρύθμιση όλων των οφειλών των επιχειρήσεων προκειμένου να καταστεί εφικτή η συνέχιση της λειτουργίας τους, εν τούτοις η υπαγωγή προσέκρουσε και εξακολουθεί να προσκρούει σε μικρότερα αλλά και μεγαλύτερα προβλήματα.

 Πρόκειται κατ’ αρχάς για μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί μια εξίσου σύνθετη προετοιμασία και ,εφ’ όσον υποβληθεί η αίτηση, μια αντίστοιχη παρακολούθηση αυτής. Αρκετά ζητήματα ανέκυψαν κατά την πορεία εφαρμογής του ν. 4469/2017  και αναδείχθηκαν μέσα από τις ιδιαιτερότητες συγκεκριμένων περιπτώσεων. Η αδυναμία τηλεφωνικής επικοινωνίας με το εξειδικευμένο προσωπικό της ΕΓΔΙΧ και η απάντηση των ερωτημάτων που  συχνά γεννώνται κατά την συμπλήρωση της πλατφόρμας εγγράφως μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, παρά το ουσιαστικό περιεχόμενο τους,  δημιουργεί καθυστερήσεις πολλών ημερών  που διασπούν την συνέχεια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια τόσο σύνθετη διαδικασία και για επιχειρήσεις υπερχρεωμένες και ως εκ τούτου εκτεθειμένες σε πολλαπλούς κινδύνους.

 Παρά ταύτα ήδη μέχρι σήμερα  αρκετές από τις διατάξεις του βασικού νομοθετήματος έχουν τροποποιηθεί βελτιώνοντας το αρχικό πλαίσιο. Περαιτέρω και παράλληλα με τη βασική νομοθεσία που αφορά τις επιχειρήσεις τέθηκαν σε εφαρμογή και συναφή νομοθετήματα για τους ελεύθερους επαγγελματίες ,με παρόμοια ωστόσο ζητήματα. Είναι σαφές ότι καθώς πρόκειται για ιδιαίτερα νομοθετήματα που αφορούν πολύ μεγάλη μερίδα πολιτών ,με διαφοροποιημένα ωστόσο  σημαντικά  επιμέρους τα δεδομένα της κάθε περίπτωσης  , η εφαρμογή ενός και μόνο πλαισίου δημιουργεί εμπόδια ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Κάνοντας χρήση, για μια ακόμα φορά , της εμπειρίας  μιας σειράς ακόμα από τα μέχρι σήμερα προβλήματα  που εμπόδισαν την ολοκλήρωση της διαδικασίας υπαγωγής στις διατάξεις του εξωδικαστικού μηχανισμού, μαζί με την ετήσια παράταση κατά ένα έτος ,ως την 31η Δεκεμβρίου 2019 ,του διαστήματος εντός του οποίου κάθε οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, ψηφίστηκαν με το ν. 4587/2018 νέες τροποποιήσεις συγκεκριμένων διατάξεων. Έτσι:

-Ρυθμίζεται ένα σημαντικό ζήτημα που αφορά τις  μη επιχειρηματικές οφειλές όπως για παράδειγμα τα στεγαστικά δάνεια .Υπήρξαν φορές που η ύπαρξη τέτοιας φύσης οφειλών είχε ως αποτέλεσμα τη μη συμμετοχή των πιστωτών στη διαδικασία , με αποτέλεσμα να μην  συγκεντρώνεται η απαραίτητη απαρτία και να περαιώνεται η διαδικασία .Παρέχεται με την τροποποίηση η δυνατότητα στον πιστωτή  όταν δεν κρίνει τη ρύθμισή τους ως απαραίτητη για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του οφειλέτη, να εξαιρέσει μια μη επιχειρηματική οφειλή και να προχωρήσει με τη ρύθμιση των αμιγώς επιχειρηματικών οφειλών

-Μια ακόμα διάταξη που τροποποιείται αφορά τις μικρές οφειλές που με τις αρχικές διατάξεις είχαν εξαιρεθεί από τη διαδικασία προκειμένου να μην απομειωθούν καθόλου χαμηλές οφειλές όπως  για παράδειγμα οι οφειλές προς τους εργαζόμενους. Η εφαρμογή ωστόσο αυτής της διάταξης  δε λειτούργησε στην κατεύθυνση για την οποία είχε σχεδιαστεί καθώς άφηνε εκτεθειμένους τους οφειλέτες τελικά για σημαντικά ποσά οφειλών. Έτσι, ενώ μέχρι την τελευταία αυτή τροποποίηση πιστωτές οι απαιτήσεις των οποίων: (α) δεν υπερέβαιναν  ατομικά για κάθε πιστωτή το ποσό των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ και ποσοστό ενάμισι τοις εκατό (1,5%) του συνολικού χρέους του οφειλέτη και (β) δεν υπερέβαιναν  αθροιστικά το ποσό των είκοσι εκατομμυρίων (20.000.000) ευρώ και ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του συνολικού χρέους του οφειλέτη δεν συμμετείχαν  στη διαδικασία του ν.4469/2017 και δεν δεσμεύονταν από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών , με τις τελευταίες αλλαγές  μειώνονται τα ποσά και εφ’ εξής  οι απαιτήσεις, για κάθε πιστωτή ατομικά δεν πρέπει να υπερβαίνουν το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ  και αθροιστικά το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ.

- Δίνεται μια λύση στο   ζήτημα της επιβολής μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης από πιστωτές κατά τη διάρκεια  της διαδικασίας του εξωδικαστικού μηχανισμού, και ενώ είναι ακόμα σε εκκρεμότητα λόγω της λήψης αλλεπάλληλων παρατάσεων επί των προθεσμιών του νόμου. Εφ εξής απαγορεύεται η λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης επί περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη από πιστωτή, όταν η διαδικασία είναι εκκρεμής λόγω των παρατάσεων που ο  ίδιος ο πιστωτής έχει ζητήσει. Η τροποποίηση έχει  άμεση εφαρμογή και σε αιτήσεις που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος της.

- Προβλέπεται ότι  η ακύρωση της σύμβασης εξ αιτίας της αδυναμίας του οφειλέτη να αποπληρώσει τις οφειλές έναντι ιδιωτών δανειστών  δεν ασκεί επίδραση στην εξόφληση των οφειλών του έναντι του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης στην περίπτωση που  οι απαιτήσεις των τελευταίων  έχουν ήδη ικανοποιηθεί πλήρως σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης αναδιάρθρωσης. Στην περίπτωση αυτή, δηλαδή,  η απαλλαγή του οφειλέτη δεν θίγεται Η συγκεκριμένη τροποποίηση εφαρμόζεται και  σε συμβάσεις ρύθμισης οφειλών που έχουν συναφθεί πριν την έναρξη ισχύος τους.

 - Προβλέπεται ότι η ποινική δίωξη για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών στο Δημόσιο αλλά και στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης αναστέλλεται υποχρεωτικά όταν έχει ξεκινήσει η διαδικασία διαπραγμάτευσης αμέσως μετά την  αποστολή πρόσκλησης από το συντονιστή. Η ρύθμιση στοχεύει  στη διασφάλιση ομαλού κλίματος διαπραγμάτευσης, το οποίο θα διακυβευόταν, αν παράλληλα με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης εξελισσόταν ποινική διαδικασία σε βάρος του οφειλέτη, αναφορικά με τις προς ρύθμιση οφειλές. Η τροποποίηση έχει  άμεση εφαρμογή και σε αιτήσεις που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος της.

  - Παρέχεται, η δυνατότητα στο Δημόσιο και στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης να προτείνουν λύσεις ρύθμισης των οφειλών τόσο προς οφειλέτες, οι οποίοι, σωρευτικά ή διαζευκτικά: α) εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του  ν.4469/2017 επειδή, σωρευτικά ή διαζευκτικά: αα) δεν εμπίπτουν στην περίπτωση β' της παραγράφου 1 του άρθρου 2 (οι συνολικές προς ρύθμιση οφειλές του ξεπερνούν το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ), ββ) εμπίπτουν στην περίπτωση ε' της παραγράφου 2 του άρθρου 2(αθλητικές ανώνυμες εταιρίες),γγ) εμπίπτουν στην παράγραφο 5 του άρθρου 2  ( απαιτήσεις ενός πιστωτή υπερβαίνουν το 85% του συνόλου  ) ή οφειλές τους προς αυτούς ανήκουν στο υπολειπόμενο ποσοστό του έως δέκα πέντε τοις εκατό (15%) των συνολικών οφειλών τους, δδ) είναι φυσικά πρόσωπα, τα οποία αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τον ν.4172/2013  αλλά δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα, β) δεν κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν απαρτία πιστωτών, χωρίς το Δημόσιο ή αντίστοιχα ο Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης να έχει δηλώσει την πρόθεσή του να μην συμμετάσχει στη διαδικασία .Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μπορούν να προτείνουν στους εν λόγω οφειλέτες λύσεις ρύθμισης των οφειλών τους . Η τροποποίηση έχει  άμεση εφαρμογή και σε αιτήσεις που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος της.

- Αυξάνεται από το ποσό των 50.000€ στις 300.000€ το ποσό  των οφειλών για τις οποίες μπορεί να τηρηθεί απλοποιημένη διαδικασία ρύθμισης, με τυποποιημένη πρόταση ρύθμισης και τυποποιημένη αξιολόγηση βιωσιμότητας. Σύμφωνα με τη σχετική αναφορά στην αιτιολογική έκθεση , με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η παροχή ρυθμίσεων μέσω του εξωδικαστικού συμβιβασμού προς περισσότερους αιτούντες οφειλέτες και με ταχύτερους ρυθμούς, αφού έτσι εξοικονομούνται πόροι, που θα έπρεπε να δαπανήσουν οι πιστωτές για την εξατομικευμένη εξέταση του αιτήματος ρύθμισης.

Μαρούσα Πρωτοπαπαδάκη

Δικηγόρος-Διαμεσολαβήτρια